Kochani pamiętacie artykuł opisujący Efekt Lucyfera (czytaj więcej…) to teraz przedstawię coś pokrewnego 🙂
Trzecia fala to eksperyment socjologiczny, mający udowodnić, że nawet demokratyczne społeczeństwa nie są odporne na wpływy totalitaryzmu. Inaczej rzecz ujmując, w społeczeństwa, które są oparte na systemie demokratycznym (większość decyduje, ale szanujemy odmienne poglądy) wprowadzamy drobne, na pozór, zmiany i przeistaczamy je w społeczeństwa totalitarne, najlepszym przykładem są hitlerowskie Niemcy.
Pewien amerykański nauczyciel historii z Palo Alto w Kalifornii chciał wytłumaczyć swoim uczniom jak doszło do tego, że cywilizowane niemieckie społeczeństwo zaczęło masowo popierać nazistów. Przeprowadził więc eksperyment “Trzecia fala”. Skąd taka nazwa, ano rzekoma zasada jest taka, że podczas ruchów falowych w serii najsilniejsza jest zwykle trzecia fala. Eksperyment trwał 5 dni.
Przebieg eksperymentu.
Dzień pierwszy: nauczyciel wprowadza proste reguły porządkowe tj. uczniowie mają siedzieć prosto, mają mieć ręce założone na plecy, a stopy postawione płasko na podłodze, mają się do niego (nauczyciela) zwracać “Mr. Jones” (wcześniej mogli po imieniu), a na pytania mieli odpowiadać maksymalnie w trzech słowach.
Wydaje się całkiem proste i możliwe do osiągnięcia, prawda? Uczniowie przyswoili nowe zasady i się do nich stosowali.
Dzień drugi: Jones powołuje ruch społeczny “Trzecia fala”. Motto ruchu brzmiało “Siła przez dyscyplinę, siła przez wspólnotę, siła przez działanie, siła przez dumę”. Został również ustalony gest salutowania, którym uczniowie mieli się pozdrawiać również poza szkołą. Gest ten był zbliżony do tego faszystowskiego, który wszyscy świetnie znamy. Trzecia fala miała za zadanie eliminować porządki demokratyczne, które przywiązują zbyt dużą wagę do potrzeb jednostki, a faworyzować dobro ogółu.
Niby nic wielkiego, kilku uczniów pozdrawia się ustalonym gestem i dbają o siebie nawzajem.
Dzień trzeci: nauczyciel rozdaje uczniom legitymacje członkowskie, a trzy z nich wyróżnia dużym czerwonym X. Uczniowie, którzy otrzymali wyróżnione legitymacje mieli za zadanie informować o nieprzestrzeganiu bądź naruszeniu zasad ustalonych wcześniej. Nową zasadą była niemożność gromadzenia się więcej jak trzech członków grupy.
W tym dniu pojawiły się pierwsze zachowania nienarzucone przez prowadzącego np. członkowie Trzeciej Fali samorzutnie zaczęli donosić na uczniów, którzy łamią zasady. Ci uczniowie, którzy naruszyli bądź złamali zasady byli usuwani z klasy do biblioteki szkolnej, a pozostali członkowie zaczęli się znęcać nad niektórymi “wyrzutkami”. Uczestnicy Trzeciej fali powołali również, bez ingerencji nauczyciela, ochronę osobistą dla niego.
Dzień czwarty: Jones stwierdził, że eksperyment zaczyna wymykać się spod kontroli i postanowił go zakończyć. Oznajmił w tym celu uczniom, że Trzecia Fala jest częścią ogólnokrajowego ruchu politycznego, a następnego dnia w szkole odbędzie się wiec, na którym będzie ogłoszony program polityczny nowej partii oraz przedstawione przemówienie kandydata na prezydenta. Przypadkiem w tygodniku „Time” pojawiła się całostronicowa reklama produktów, określona jako „Trzecia Fala”, co uwiarygodniło jego przemówienie.
Dzień piąty: tego dnia młodzież biorąca udział w eksperymencie została zgromadzona w jednym miejscu i usłyszała, że ruch Trzeciej fali był fikcyjny i miał służyć unaocznieniu wszystkim, że możliwe jest wcielenie w życie idei totalitarnych w rozwiniętych społeczeństwach demokratycznych.
I w ten sposób zakończono eksperyment.
Eksperyment został przedstawiony także na filmie dokumentalnym z 2010 roku „Lesson Plan: The Story of the Third Wave” („Plan lekcji: Historia trzeciej fali”), autorstwa Philipa Neela, jednego z uczestników wydarzeń.
Jak więc widzicie każde społeczeństwo jest podatne na totalitaryzm, grunt to nie dać się zwariować i jednak zachować umiar w tym co się robi oraz mieć własne zdanie i nie pozwolić żeby ktoś nam odebrał głos.
Zauważyliście jakieś podobieństwa na naszym podwórku? 🙂